De pijn van het zorgen voor mensen met dementie
Ieder mens heeft zijn eigen persoonlijkheid, eigen levensverhaal, eigen pijn, vreugde, geluk, verdriet en ieder mens zo zijn eigen strategieën om het leven het hoofd te bieden. Dat maakt een mens uniek, enig in zijn soort. Bij mensen met dementie is dat niet anders. Tijdens omgang met mensen met dementie kom je hier ook achter. Wat bij de een wel helpt, werkt bij een ander een totaal niet. Wat de een gelukkig maakt, stemt de ander verdrietig enz.
Omgang met mensen die dementie hebben is elke keer weer een uitdaging een zoektocht, een zoektocht naar verbinding, naar contact. Contact hebben is immers een levensbehoefte van ieder mens.
Wanneer men speekt over dementie, kan hier al snel een nare bijsmaak aanzitten, iets negatiefs, iets ergs. En dat is het natuurlijk ook, het zet een heel leven op zijn kop en vaak hele gezinnen en families. Vaak is het voor de omgeving moeilijker om de ontgeesting te zien dan voor de mens met dementie zelf.
Natuurlijk zit hier ook per fase van de dementie en per persoon heel veel verschil in maar gelukkig is het grootste deel van de mensen die dementie hebben, prettig in omgang. Ze kunnen uit kleine dingen geluk halen, we kunnen nog van hen leren, ze leven bij de dag en zijn tevreden met het leven van alle dag.
Het is voor mij als zorgmedewerker elke dag een uitdaging om ze te mogen verzorgen, hun een zo aangenaam mogelijke dag te bezorgen. Ook voor de mensen die net wat minder makkelijk in omgang zijn, waar meer energie in gestoken moet worden, waarbij wel eens een “omweg” nodig is om iets gedaan te krijgen. En heel vaak lukt dat ook. Ik doe het voor die ene glimlach, of juist voor de tranen, voor dat ene gesprekje, voor die knipoog, voor alles waarbij ik weet en mag voelen dat deze dag er toe gedaan heeft voor de bewoners. Een dag waarin ze mogen zijn wie ze zijn, een dag die zij ervaren hebben als nuttig, als goed, waarin ze hebben gevoeld niet alleen te zijn. Waarin ze contact en verbinding met de omgeving hebben ervaren.
Dan zijn er ook mensen met dementie die oprechte (psychische) pijn ervaren, de pijn van het dement zijn, word het genoemd door Rien Verdult.
Dat zijn mensen met dementie die door hun beschadigd brein, hun toekomst zien ontvallen, die ergens voelen dat er iets hartstikke mis is, maar daar geen grip op hebben. Die allemaal een eigen levensverhaal met zich meedragen, waar er traumatische gebeurtenissen terug kunnen komen in het geheugen, de vreemde “instelling omgeving” als zeer bedreigend en onveilig ervaren. Die daardoor zo bang zijn en een angst ervaren die ze verbaal niet meer kunnen uiten, die ze aan de buitenwereld niet uit kunnen leggen omdat het aan woorden ontbreekt. Die maar een manier meer over houden om hun angst proberen onder controle te houden, gillen, roepen, schelden, vloeken, slaan, schoppen, spuwen en bijten…..
Probleemgedrag word het wel genoemd, onbegrepen gedrag of moeilijk hanteerbaar.
Bij die mensen is de uitdaging een stuk groter, gelukkig en tevreden kun je ze niet maken, daar is het lijden te groot voor. Dan gaat het voornamelijk in eerste plaats om onderzoeken, observeren waar het gedrag vandaan komt. De mens achter het gedrag blijven zien, een contact en een verbinding tot stand te brengen. Want ook al lijkt het erop dat daar de behoefte niet ligt, iedereen heeft behoefte aan contact, het kan een schreeuw om aandacht zijn, om hulp.
Ik heb altijd een groot mededogen voor deze mensen, de pijn van het (psychisch) lijden, maakt een grote indruk op mijn gevoelige zorghart. Waarvan ik niets liever wil dan een oplossing zoeken, of dan toch in ieder geval iets te kunnen betekenen om de pijn te verlichten, om wat rust te creëren. Ze weten zelf niet meer hoe dit moet, ze uitten hun frustratie, verdriet en angst op een manier die wij niet begrijpen. Wanneer ik dan als zorg medewerker niet meer zou proberen om contact/verbinding te maken, dan maak ik de eenzaamheid alleen maar groter, de pijn alleen maar erger.
Dus blijf ik zoeken naar mogelijkheden, naar piepkleine openingen, en trek ik de hele “zorgkoffer” open die ik elke dag meeneem naar het werk. De koffer met levenservaring, werkervaring, persoonlijkheid, tips, trucs enz. om ondanks de blauwe plekken, scheldkanonnades en emotionele en fysieke opdoffers tóch door te gaan.
En dan? Dan komt er een moment dat ik moet accepteren dat al mijn geploeter, gepieker, al mijn onderzoek, al mijn proberen al mijn tranen al mijn inzet op welke manier dan ook,….niet helpt.
Wat doet dit zeer, dat is de pijn van mij als zorgmedewerker, dat ik de pijn van dementie niet eens kan verminderen. De pijn van het niet tot stand kunnen brengen van een verbinding.
Tranen branden achter mijn ogen, en een brok zit er in mijn keel.
Het is tijd voor een flinke huilbui en een nachtje wakker liggen, een “pas op de plaats”.
Ach….ik ben ook maar een mens.
©Mariët de Landmeter
Reactie plaatsen
Reacties