MAG HET DE LAATSTE KEER ZIJN?
Al meer dan 10 jaar heeft ze dementie. Ze heeft alle fasen van beleving doorlopen. In twee blog’s (anders is het een te lang verhaal) neem ik jullie mee in haar leven en het doorlopen van de 4 fasen van beleving van dementie.
Het bedreigde IK:
Ja en bedreigd heeft ze zich gevoeld! Heel de wereld was tegen haar en ze zou wel eens duidelijk laten weten dat ze niet van plan was om zich gek te laten maken. Ze liet zich niets aanpraten, zorg had ze niet nodig en het was al helemaal uit de boze dat ze niet de deur uit kon wanneer zij dit graag wilde. Wat is ze boos en opstandig geweest! Wat heeft ze de hakken in het zand gezet, en wat was ze moeilijk benaderbaar. Ach en die boosheid en opstand dat kwam natuurlijk voort uit angst en onbegrip. Altijd zo zelfstandig geweest en alle touwtjes in handen gehad, dan valt het niet mee wanneer je voelt dat dit alles uit je handen glipt. Dan heeft de omgeving het gedaan en ze ging dan ook werkelijk op de vuist met medebewoners en personeel.
Het verdwaalde IK:
De opstand bleef nog wel maar ze was iets meer af te leiden. Ze verdacht nog steeds iedereen en het was voor bezoek niet makkelijk om weg te gaan. Tenminste niet wanneer zij het zag, dan wilde ze mee. Maar het werd wel iets makkelijker en het lukt steeds vaker om haar met allerlei trucjes af te leiden en de opstand werd minder heftig. Zo verdwaalde ze steeds meer in de optrekkende mist in haar hoofd. Ze werd wat meer toegankelijker voor een gesprekje of om haar zorg te beiden. Ze kon echt niet meer voor zichzelf zorgen maar doordat ze geen ziekte inzicht had, liet ze zorg maar spaarzaam toe. Het lukte in deze fase later steeds iets meer en vooral met behulp van muziek. Zo lukt het om haar twee jaar nadat ze in een verpleeghuis was opgenomen, ze te helpen met douchen op de muziek van Kahmal!
Het verborgen IK
Steeds verder raakte ze in haar hoofd de weg kwijt, ze werd meer en meer vermoeid en ze leek de strijd op te geven. Ze kreeg het Sacrament der Zieken toegediend maar krabbelde er toch weer een beetje bovenop. Ze kwam wel steeds meer in bed te liggen en zorg aan haar verlenen gaf nagenoeg geen problemen meer en ze leek er zelfs van te genieten. Haar spreken werd minder en haar angst en boosheid verdwenen. Er leek een soort acceptatie te komen van haar ziek zijn en er kwam een zachte kant naar boven die niemand had gedacht dat ze deze zou bezitten. Ze communiceerde met taal niet veel meer, des te meer met non verbale signalen en af en toe kwam er een rake opmerking tevoorschijn. Ze werk gek op knuffels en poppen en kon zich uren bezig houden met plukken en wrijven over alles wat ze voor handen had.
Het verzonken IK
Maar ze moest nog verder terug in de cyclus van het leven. Haar lichaam neemt steeds meer de vorm aan van een foetus, ze vermagerd (ondanks dat ze goed eet) haar gezicht word een gezichtje en haar benen nemen een steeds meer opgetrokken stand aan, als een foetus dus. Haar blauwe, heldere kraalogen kijken rond, wanneer ze wakker is en haar mond lijkt bijna voortdurend te lachen wanneer er tegen haar gesproken word. Ze komt nu haar bed niet meer uit en is werkelijk terug daar waar haar leven begon. Ze reageert alleen zintuiglijk, ze eet en drinkt (al gaat dit ook moeilijker en word minder) en is helemaal terug op enkel primaire behoeften.
Wanneer ik haar nu bezoek, bestaat dit voornamelijk uit haar zintuigen aanspreken. Muziek, aanraken, haar laten voelen en haar zicht benutten.
Ze heeft een hele andere uitdrukking in haar gezicht gekregen en het woord wat in me op komt wanneer ik bij haar ben is “Verstilling”. Ze beweegt amper meer, haar benen en romp lijken er niet meer toe te doen. Alleen haar armen, handen en hoofd beweegt ze. En dan zijn het voornamelijk haar helder blauwe ogen en haar mond waarmee ze communiceert. Het trof me diep toen ik haar laatst bezocht, dat ze me zo intens aanstaarde, toen ik mijn gezicht zo dicht mogelijk bij het hare bracht. Ze staarde en raakte met haar vingertoppen mijn wangen aan, mijn mond en mijn haar, het leek alsof ze me “beroerde”, ze “las” mijn gezicht met haar tast. Ze kijkt intens naar de bewegingen van mijn mond wanneer ik tegen haar praat en dan lacht ze. Later ligt ze met geconcentreerde blik haar eigen handen te bekijken, ze draait ze om en om en volgt ze met haar ogen, is dat ook niet allemaal wat een paar maanden oude baby doet?
Ze zal niet sterven van eenzaamheid of gebrek aan liefde en genegenheid, dat heeft ze de laatste jaren van haar leven niet hoeven missen, en ik hou heel veel van haar, maar wanneer ik nu terug kom van een bezoekje doe ik toch een kort gebedje: “Mag het alstublieft de laatste keer zijn dat ik haar op aarde tref?” Zodat ik haar in liefde kan loslaten en om haar op een andere manier vast te kunnen houden.
© Mariët de Landmeter